Çocuk Üniversitesi Tutum Ölçeği

Ölçeğin geçerlilik aşamasında kapsam geçerliliğinin belirlenmesi amacıyla ölçek, eğitim alanında (özellikle çocuk üniversitesinde ders veren) alanında öğretim üyesi olan altı akademisyene sunulmuştur. Bu aşamada, literatürde sıklıkla uygulanan Davis (1992) Tekniği kullanılmıştır. Oluşturulan soru havuzundan 13 soru bu uzman görüşleri doğrultusunda çıkarılmış ve 22 madde için pilot çalışma uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucu maddelere ait en düşük KGO değerinin 0,666 olarak, maddelerin KGİ değerinin ise 0,863 olduğu saptanmıştır. Literatüre bakıldığında, bir ölçeğin kapsam geçerliliğinin sağlanabilmesi için KGO> 0,7 ve KGİ> 0,8 olması gerektiği belirtilmektedir (Davis, 1992: 194; Grant & Davis, 1997: 269). Pilot çalışmada ölçeğin güvenirlik kriteri Cronbach-Alfa değeri 0,70 değerini geçmiştir, buradan hareketle, ölçeğin uygulanmasına geçilmiş 300 öğrenciye uygulanmıştır.

Maddelerin ayırt edicilik güçlerini belirlemek için madde-toplam korelasyonu hesaplanmış ve t testi kullanılarak üst %27’lik ile alt %27’lik grupların madde ortalamaları arasındaki farkların anlamlılığı incelenmiştir. Düzeltilmiş madde toplam puan korelasyonları .507 ile .77 arasında değişmektedir. Tüm maddelerin testin bütünü ile tutarlılık gösterdiği madde geçerliliğinin sağlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer yandan, alt-üst gruplar t-testi hesaplanan değerlerinin 5.362 ile 14.502 ara¬sında değiştiği ve tüm t değerlerinin 0.05 düzeyinde anlamlı oldukları belirlenmiştir. Böylece, maddelerin tamamının ayırt edici maddeler oldukları ortaya konulmuştur.

Ölçeğin yapı geçerliliğinin belirlenmesi amacıyla açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Faktör analizi yapılmadan önce elde edilen verilerin faktör analizine uygunluğunu saptamak amacıyla KMO değeri ve Bartlett Küresellik testi analizleri yapılmıştır. KMO değeri 0,923 olarak bulunmuş, Bartlett Küresellik testi sonucu da istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) bulunmuştur (p=0.000). Literatürde belirtildiği üzere, KMO değerinin 0,7 ve üzerinde olması örneklem yeterliliği açısından iyi düzey olarak kabul edilmektedir (Aydın, 2007: 25). Ayrıca, Bartlett Küresellik testi sonucunun da istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) olması beklenmektedir (Tabachnick ve Fidell, 2013:11). Mevcut çalışmadaki verilerde ise KMO değeri ve Bartlett Küresellik testi sonuçlarının faktör analizi yapılabilmesi açısından örneklemin yeterli olduğu saptanmıştır.

AFA (Açıklayıcı faktör analizi) sonuçlarına göre, ölçekte bulunan maddelerin faktör yükleri 0.515 ve 0.815 değerleri arasında değişmektedir. Literatür incelendiğinde, faktör yüklerinin .45 ve üzerinde olmasının maddenin ölçekten çıkarılmaması açısından yeterlidir (Büyüköztürk, 2007). Bu nedenle, mevcut çalışmadaki ölçekten madde çıkarılmasına gerek olmadığı kararına varılmıştır. Bununla birlikte, elde edilen 3 faktör, total varyansın %65,43’ünü açıklamaktadır. Literatüre bakıldığında, çok faktör içeren ölçeklerde toplam varyansı açıklama oranının %40-60 aralığında olması yeterli görülmektedir (Çokluk vd., 2016). Bu çalışmada bu değer %65,43 olarak saptandığından toplam varyansı açıklama oranının yeterli olduğu gözlemlenmiştir.

Diğer aşamada yapı geçerliliği için ayrıca DFA uygulanmıştır. Analiz sonucunda, model uyum iyiliklerinden, Χ2 /sd =3.672 olarak hesaplanmıştır, 3 koşulunu sağladığı için “iyi uyum” kararı alınmıştır. NFI=0.932 ile 0.94-0.90 aralığında olup, “kabul edilir uyum” sağlanmıştır. TLI (NNFI)=0.969 ile 0.95 sağladığından “iyi uyum”, IFI =0.973 ile 0.95 sağladığından “iyi uyum”, CFI=0.955 ile 0.97 sağladığından “kabul edilebilir uyum”, RMSEA=0.021 ile 0.05 sağladığından “iyi uyum”, GFI=0.948 ile 0.90 sağladığından “iyi uyum”, AGFI=0.931 ile 0.90 sağladığından “iyi uyum”, RMR=0.029 ile 0.05 sağladığından “iyi uyum” sonuçlarına ulaşılmıştır.

Ölçeğin zamana karşı değişmezliğini ölçek amacıyla test- tekrar uygulaması yapılmıştır. Test- tekrar test yönteminde, ilk ölçümden sonra aynı ölçeğin tekrardan aynı örneklemden rastgele seçilen kişilere uygulanmaktadır. Literatürde önerilen süre, genellikle ilk ölçüm ile ikinci ölçüm arasında 2-4 hafta olması gerektiğidir (Aktürk, 2012: 316–319; Ercan ve Kan, 2004: 211–216). Mevcut çalışmada ise, ölçek 300 kişiye uygulandıktan 2 hafta sonra katılımcılar arasından rastgele seçilen 100 kişi üzerinde tekrardan yürütülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre iki ölçüm arasındaki korelasyon Pearson korelasyon katsayısı ile incelenmiştir. İlk ölçüm ve tekrar test toplam puanları korelasyon sonuçlarına göre, r= 0,785 ve p=0.000 (p<0.001) düzeyinde yüksek pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Böylece, ölçeğin zamana karşı değişmezlik gösterdiği doğrulanmıştır.