Gürcan, M., & Turan, S. A. (2020). Testing the psychometric properties of the Turkish culture version of The Self-Efficacy Scale for pediatric chronic illness. Current Psychology, 1-11. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01134-z
Kapsam geçerliği için lawshe tekniği kullanılarak ölçek maddelerinin ölçülecek niteliği temsil etmesi (amaca uygunluk), hedef kitle tarafından açık ve kolay anlaşılabilmesi konusunda 10 kişiden uzman görüşü alınmıştır. Lawshe tarafından geliştirilen ve kapsam geçerliğinde yaygın olarak kullanılan bu yöntemde uzmandan her madde için 3 üzerinden puan vermesi istenmiştir. Uzmanlar tarafından her maddeye bağımsız olarak 1=gereksiz, 2=faydalı/yetersiz, 3=gerekli anlamına gelen puanlama yapılır. Bu sayede her madde için kapsam geçerlik indeksi (KGI) hesaplanır. Literatürde KGI puanının ortalama 0.80 ve üzerinin geçerlik için kabul edilebilir olduğu belirtilmektedir. Tüm bu aşamalardan sonra ölçek maddeleri psikometrik değerlendirmeye hazır duruma getirilmiştir.
Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek ve değerlendirmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Faktör analizi öncesinde örneklem büyüklüğünü ve ölçeğin faktör analizine uygunluğunu değerlendirmek amacıyla Kaiser‐Meyer‐Olkin (KMO) ve korelasyon matrisinin faktör analizine uygunluğunu belirlemek için Bartlett’s testi yapılmıştır. Örneklem büyüklüğünün uygun görülebilmesi için KMO değerinin 0.50’den büyük olması önerilmektedir (Polit & Beck, 2013). Açımlayıcı faktör analizinde principal component analysis ve direct oblimin yöntemleri kullanılmıştır. Eigenvalue değeri ≥ 1 olan maddeler seçilerek faktör yapısı belirlenmiştir. Faktör yük değerleri ≥ .32 olan maddeler değerlendirmeye dahil edilmiştir (Büyüköztürk, 2018). Açımlayıcı faktör analizinde elde edilen bulguları desteklemek amacıyla DFA yapılmıştır.
Bu çalışmada, literatürde likert tipi bir ölçeğin iç tutarlığını belirlemek için önerilen cronbach alfa katsayısı kontrol edilmiştir. Cronbach alfa katsayısı 1’e yaklaştıkça ölçüm aracının güvenirliği artar. Cronbach alfa katsayısı .40’dan düşük ise güvenilir değil, .40-.59 zayıf güvenilirlik düzeyinde, .60-.79 arasında yüksek güvenirlik düzeyinde, .80-1.00 arasında olması ise çok yüksek düzeyde güvenilir olduğunu göstermektedir (Bland & Altman, 1997).
Test güvenirliğini ve zaman değişmezliğini göstermek için PRCISE-Tr 23 kişiden oluşan aynı gruba en az 2 hafta arayla 2 kez uygulanmıştır. Daha sonra bireylerin birinci uygulamadan aldıkları puanlarla ikinci uygulamadan aldıkları puanlar arasında sperman korelasyon analizi ve paired-samples t testi kullanılarak ölçeğin test tekrar test güvenirlik katsayısı belirlenmiştir (Tekindal, 2017). Ayrıca, iç tutarlık göstergelerinden biri olan madde corrected item‐total correlation coefficients hesaplanmıştır. Literatürde her maddenin kabul edilebilir değerinin .20’nin üzerinde olması önerilmektedir (Bland & Altman, 1997) .
Ölçekteki sayısal değişkenlerin normallik testlerinin değerlendirilmesi için Kolmogorov Smirnov testi kullanılmıştır. Örneklemin tanımlayıcı özellikleri ile öz-yeterlik düzeyleri arasındaki farkları karşılaştırmak için Independent Samples T-test ve One-way Anova testi yapılmıştır.
Ölçek 15 maddelik bir ölçektir.
