Sosyal Bilgiler ile İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Derslerindeki Değerlere İlişkin Ortak Tutum Ölçeği

Ölçek Çeşidi: 
Geliştirme
Kaynak/Referans: 

Kaya, F. (2021). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler ile insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi derslerindeki değerlere ilişkin tutumları. (Yayınlanmamış doktora tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Sorumlu Yazar: 
Fatih KAYA
Geçerlik: 

Yapı geçerliği kapsamında yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda 8 boyutlu bir yapı ortaya çıkmış olup maddelerin boyutlara dağılımı aşağıdaki gibidir.
1. Adalet faktöründe yer alan maddeler: 1, 4, 5 ve 6. maddeler
2. Eşitlik faktöründe yer alan maddeler: 9, 10, 11 ve 12. maddeler
3. Sevgi faktöründe yer alan maddeler: 13, 14, 17 ve 18. maddeler
4. Aile Birliğine Önem faktöründe yer alan maddeler: 20, 21 ve 22. maddeler
5. Duyarlılık faktöründe yer alan maddeler: 24, 26, 28 ve 29. maddeler
6. Sorumluluk faktöründe yer alan maddeler: 30, 33 ve 34. maddeler
7. Saygı faktöründe yer alan maddeler: 36, 38, 39 ve 40. maddeler
8. Özgürlük faktöründe yer alan maddeler: 42, 44, 45 ve 46. maddeler

Sonrasında yapının doğrulamak için yapılan doğrulayıcı faktör analiz sonuçları ise aşağıdadır.
Tablo 3.14. DFA Model Uyum İyiliği Değerleri
İyi Uyum
Kabul Edilebilir Uyum
İyi Uyum Araştırmada Elde Edilen Uyum İyiliği Değerleri

χ2 /sd 2 ≤ χ2/sd ≤ 5 0 ≤ χ2/sd< 2 2.06 (Kabul Edilebilir Uyum)
GFI 0.90 ≤ GFI < 0.95 0.95 ≤ GFI ≤ 1.00 .91 (Kabul Edilebilir Uyum)
AGFI 0.85 ≤ AGFI < 0.90 0.90 ≤AGFI ≤ 1.00 .88 (Kabul Edilebilir Uyum)
NFI 0.90 ≤ NFI < 0.95 0.95 ≤ NFI ≤ 1.00 .97 (İyi Uyum)
NNFI/TLI 0.95 ≤ NNFI < 0.97 0.97 ≤ NNFI ≤ 1.00 .97 (İyi Uyum)
IFI 0.90 ≤ IFI < 0.95 0.95 ≤ IFI ≤ 1.00 .93 (Kabul Edilebilir Uyum)
CFI 0.95 ≤ CFI < 0.97 0.97 ≤ CFI ≤ 1.00 .93 (Kabul Edilebilir Uyum)
RMSEA 0.05 ≤ RMSEA ≤ 0.08 0 ≤ RMSEA < 0.05 .04 (İyi Uyum)
RMR 0.05 ≤ RMR ≤ 0.08 0 ≤ RMR <0.05 .03 (İyi Uyum)
SRMR 0.05 ≤ SRMR ≤ 0.08 0 ≤ SRMR < 0.05 .06 (Kabul Edilebilir Uyum)

Güvenirlik: 

Ölçeğin güvenirlik analizi sonuçları aşağıdaki gibidir.

Boyutlar Güvenirlik Katsayısı
Adalet .70
Eşitlik .69
Sevgi .75
Aile Birliğine Önem .70
Duyarlılık .76
Sorumluluk .71
Saygı .82
Özgürlük .65
GENEL .93

Adalet
1 Grup çalışmalarında görevlerimizin eşit dağıtılmasını isterim.
2. Arkadaşlarımla oyun oynarken hile yapmadan oynarım.
3. Öğretmenlerimin sınıfta söz hakkı verirken çalışkan tembel ayrımı yapmasını istemem.
4. Öğretmenlerimin yazılılarda (sınavlarda), herkese hak ettiği notu vermesini isterim.
Eşitlik
5. Arkadaşlarım arasında zengin fakir, çalışkan tembel gibi ayrımlar yapmam.
6 Oyun oynarken kız-erkek arkadaş ayrımı yapmadan oynarım.
7. Oyun oynarken arkadaşlarımı dışlamam.
8 Anne ve babaların bütün çocuklarına eşit davranmasını isterim.
Sevgi
9 Küçüklerimi her zaman sever ve korurum.
10. Ülkemi ve bayrağımı severim.
11. Çevremdeki insanlara her zaman sevgi ile yaklaşırım.
12. Doğayı (Ağaçları, hayvanları) her zaman severim.
Aile birliğine önem verme
13. Aile üyelerinin birbirine her zaman destek olması gerekir.
14. Aileme verdiğim her sözü tutarım.
15. Evden çıkarken büyüklerimden izin alırım.
Duyarlılık
16. Otobüse binerken zorlanan engelli ya da yaşlılara yardım ederim.
17. Doğaya (çöp atmak, kirletmek, kırıp dökmek vb), zarar verenleri gördüğümde uyarırım.
18. Açık lamba veya açık musluk görürsem kapatırım.
19. Afetlerde (Sel, deprem, yangın vb), zor durumda kalan insanlara yardım etmek isterim.
Sorumluluk
20. Evde, okulda üstüme düşen görevleri (işleri) yaparım.
21. Günlük hayattaki kurallara (trafik, temizlik, sıra beklemek gibi) uyarım.
22. Okuldaki etkinliklerde üzerime düşen sorumluluğu yerine getiririm.
Saygı
23. Otobüste büyüklerime yer veririm.
24. Arkadaşlarımla oyun oynarken, onlara saygılı davranırım.
25. Aileme (anne, baba, kardeş) karşı her zaman saygılı davranırım.
26. Öğretmenim ders anlatırken sözünü kesmeden ve arkadaşlarımı rahatsız etmeden dersi dinlerim
Özgürlük
27. Sınıfımda kiminle arkadaşlık edeceğime ben karar veririm.
28. Alışveriş sırasında istediğim kıyafeti seçebilirim.
29. Okul içinde istediğim sosyal etkinliğe (oyun, gezi vb) katılabilirim.
30. Düşündüklerimi kimsenin baskısı altında kalmadan rahatça söylerim.

Derecelendirme: 
1-Hiç katılmıyorum, 2-Katılmıyorum, 3-Kısmen katılıyorum, 4-Katılıyorum, 5- Tamamen katılıyorum
İletişim: