Doğayla İlişkili Olma (DİO-21) Ölçeği

Ölçek Çeşidi: 
Uyarlama
Kaynak/Referans: 

Sarıçam, H., ve Şahin, S. H. (2015). Doğayla İlişkili Olma Ölçeğinin ilk psikometrik bulguları ve öz-aşkınlıkla ilişkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 267-280. http://dx.doi.org/10.12780/uusbd.70289

Sorumlu Yazar: 
Hakan Sarıçam
Geçerlik: 

Ölçeğin yapı geçerliği için ilk çalışmada 358 öğrenciden elde edilen verilerin faktör analizine uygunluğunu tespit etmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı hesaplanmış ve Barlett Spehericity testi yapılmıştır. Verilerin faktör analizine uygunluğu için KMO .60’dan yüksek ve Barlett testinin anlamlı çıkması gerekmektedir (Büyüköztürk, Akgün, Kahveci, ve Demirel, 2004). Yapılan analiz sonucu KMO örneklem uygunluk katsayısı .77, Bartlett Sphericity testi χ2 değeri 901.767 (p<.001, sd=195) bulunmuştur. Ölçeğin yetişkinlerden oluşan çalışma grubunda faktör yapısını ortaya koymak üzere açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. AFA yapılırken maddeler serbest bırakılmış ve özdeğeri 1’in üzerinde 6 faktör elde edilmiştir. Daha sonra yatay eksen (Scree Plot) grafiğinde ölçeğin 3 boyutlu olduğu gözlenmiştir. AFA yeniden yapılmış ve 3 faktörle sınırlandırılmıştır. Analiz sonucunda toplam varyansın %47.38’ ini açıklayan ölçeğin orijinaline uygun 3 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Fakat bazı maddelerin farklı iki faktörde yer almasından dolayı AFA tekrar uygulanmış ve bu sefer maddeler tek faktörle sınırlandırılmış (maddeler tek faktörle sınırlandırırken Nisbet, Zelenski ve Murphy (2009) çalışmasından yola çıkılmıştır), toplam varyansın %38.71’ini açıklayan bir yapı elde edilmiştir. Madde faktör yükleri .30 ile .69 arasında sıralanmaktadır. Ölçeğin benzer ölçek geçerliği çalışmasında Doğayla İlişkilik Ölçeği ile Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği arasında korelasyon değeri r= .61 bulunmuştur.

Güvenirlik: 

Ölçeğin güvenirlik çalışmalarında Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı ölçeğin bütünü için .76 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca 18 gün aralıklı test-tekrar test korelasyon katsayısı ölçeği bütünü için r= .68 olarak hesaplanmıştır.
Ölçeğin düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları .29 ile .61 arasında sıralanmakta olup; alt-üst%27 değerleri anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır.

Ölçek toplamda 21 madde ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır.
2.Bazı türlerin yok olması ya da soyunun tükenmesi normaldir. (Doğayla ilişkiye bakış açısı)
12.Ben doğadan ayrı değilim; doğanın bir parçasıyım. (Doğayka ilişkide kendilik)
13.Medeniyetten uzakta ve ormanın derinliklerinde olma düşüncesi korkunçtur. (Doğayla ilişkide deneyimler)

Derecelendirme: 
5’li Likert (1=Kesinlikle katılmıyorum, 2= Katılmıyorum, 3=Kararsızım, 4=Katılıyorum, 5= Kesinlikle Katılıyorum)
İletişim: 
https://tr-scales.arabpsychology.com/