Çok Boyutlu Kan-yaralanma Fobisi Envanteri (ÇBKFE)

Ölçek Çeşidi: 
Uyarlama
Kaynak/Referans: 

Sertaç, A. K., AK, H. B. ve Kılıç, C. (2014) . Çok Boyutlu Kan-yaralanma Fobisi Envanteri (ÇBKFE) geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi,25(1), 42-49.

Sorumlu Yazar: 
Sertaç Ak
Geçerlik: 

ÇBKFE’nin yapı geçerliğini saptamak için açımlayıcı faktör analizi (exploratory factor analysis) tekniği kullanılmıştır. Örneklem büyüklüğünün yeterliliğini saptamada Kaiser- Meyer-Olkin (KMO) analizi yapılmıştır. Çalışmamızda tüm grupta hesaplanan KMO değeri ÇBKFE için 0,92 olarak bulunmuştur.Ölçeğin tanı alan ve almayanları ne derecede
başarıyla ayırt edebildiği, özgün örneklemin bir alt grubunda (S=61) araştırılmıştır. ÇBKFE’nin toplam puanı açısından,
CIDI’ye göre kan-yaralanma fobisi olan ile olmayan gruplar arasında fark olup olmadığı non-parametrik bir test olan Mann Whitney U ile analiz edilmiştir. ÇBKFE toplam puanı ortalaması fobisi olmayanlarda 29,1 (ss=21,9), fobisi olanlarda 49,6 (ss=33,6) olarak saptanmıştır ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (Z= 2,842, p=0,015). Bu sonuçlar ÇBKFE’nin fobisi olanları fobisi olmayanlardan anlamlı şekilde ayırt edebildiğini göstermektedir.

Güvenirlik: 

Madde toplam korelasyonunun genel olarak 0,20’nin üzerinde olması ve negatif olmaması beklenir. Araştırmamızda tüm maddelerin madde toplam korelasyonunun 0,20’den büyük olduğu saptanmıştır.
Toplam puanla korelasyonu en düşük olan maddenin ÇBKFE’nin 6. maddesi (Yaralanabileceğim durumlardan kaçınırım.
0,23) olduğu, diğer maddelerin madde-toplam korelasyonlarının ise 0,33 ile 0,69 arasında değiştiği görülmüştür. Yaralanma ile ilgili maddelerin toplamla korelasyonları genel olarak diğer maddelerden daha düşüktür.
Toplam 477 denekten elde edilen verilerle ÇBKFE ölçeğinin Cronbach alfa değeri 0,94 olarak saptanmıştır. Uyaran tipine göre (kan, iğne, hastane ve yaralanma) 4 alt gruba ait maddelere (10’ar maddelik gruplar) ayrı ayrı iç tutarlılık analizi yapıldığında Cronbach alfanın 0,81-0,94 arasında değiştiği görülmüştür. En düşük değer yaralanma grubunda gözlenmiştir.

5 alt boyut ve toplam 40 madde.
Başkasının Kanı-yaralanması Korkusu Boyutu ( 9 m) : Başkalarının kanının görüntüsünden korkarım.
Kendisinin Kanı Korkusu Boyutu ( 9 m): Kendi kanımı gördüğümde bayılırım.
İğne Korkusu Boyutu ( 8 m) : Bana iğne yapılırken bende iğrenme hissi oluşur.
Hastane Korkusu Boyutu ( 8 m) : Hastaneye gitmekten kaçınırım
Yaralanma Korkusu Boyutu (6 m) : Yaralanabileceğim durumlardan kaçınırım.

Derecelendirme: 
5’li Likert (0= hiç- 4= çok fazla)
İletişim: