Genç, A. (2011). Rüya Temaları Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Cronbach’a göre geçerlik, bir test puanından elde edilebilecek yordamanın veya
belli bir kestirmenin doğruluğudur (Akt: Baykul, 2000: 201). Diğer bir deyişle geçerlik,
bir testin başka değişkenlerle karıştırmadan yalnızca ölçmek istenilen değişkeni
ölçebilmesidir. RTÖ’nün yapı geçerliği incelenirken, verilerin faktör analizine uygun
olup olmadığını belirlemek amacıyla Bartlett testi uygulanmıştır. Bartlett testi ki-kare
istatistik değerini verir ve anlamlılık değerine bakılır. Eğer anlamlılık .05’ten küçük ise
söz konusu korelasyon matrisinden faktör çıkarılabileceği anlamına gelir (Şencan, 2005:
384). Bartlett testi sonuçlarına göre veri seti faktör analizi yapmaya uygundur
(χ
2
=8763.366=p<.0001). Örneklem büyüklüğünün yeterliliğinin test edilmesinde KMO
(Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) testi kullanılmıştır. Kaiser
(1974), KMO testi ile ilgili olarak .50’den düşük değerin kabul edilemeyeceğini, .50-.60
değerinin kötü, .60-.70 değerinin zayıf, .70-.80 değerinin orta, .80-.90 değerinin iyi,
.90’dan büyük değerin ise mükemmel olduğunu bildirmiştir (Jackson ve Holland, 2003,
Akt. Şencan, 2005: 384). Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi ile örneklem büyüklüğünün
yeterli olduğu görülmüştür (KMO= .924).
RTÖ’nün güvenirliği 270 katılımcı üzerinden elde edilen veriler doğrultusunda
değerlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirlik çalışması için 29 madde üzerinden tüm ölçek
için hesaplanan ve ölçeğin iç tutarlılığını gösteren Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı
.94 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin alt faktörlerine ilişkin yapılan iç tutarlılık
103
analizlerinde ise faktörlerin farklı Cronbach alpha değerleri verdikleri görülmektedir.
Tablo 4.4’de ortalama standart sapma değerlerinin yanı sıra ölçeğin beş boyutunun
Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları sunulmuştur.
Ölçeğin iç tutarlık katsayıları Negatif Temalar alt boyutu için .87, Kaygı
Temaları alt boyutu için .86, Korku Temaları alt boyutu için .80, Yaşantıların Etkisi alt
boyutu için .77, Engellenme Temaları alt boyutu için .81 olarak hesaplanmıştır.
Cronbach Alfa değerleri, ölçeğin ve alt boyutlarının iç tutarlık düzeylerinin yüksek
olduğunu göstermektedir. Nunally ve Berstein (1994)’e göre Cronbach Alpha düzeyinin
.70 sınırının üzerinde olması ölçeğin ve alt boyutlarının iç tutarlılığının yeterli düzeyde
olduğunu gösterir. Buradan hareketle ölçeğinin iç tutarlılığının yeterli düzeyde olduğu
çıkarımında bulunulabilir
5 alt boyut ve 29 madde
Negatif Temalar (8 m):Gördüğüm rüyaları hatırlamakta zorlanıyorum
Kaygı Temaları (7 m):Rüyalarım uzun sürüyor.
Korku Temaları (5 m):Uyandığımda bir süre rüyamda gördüklerimi gerçekten
yaşamışım gibi hissettiğim oluyor.
Yaşantıların Etkisi (5 m):Rüya görme sıklığınız.
Engellenme Temaları (4 m):Rüyalarımın içeriği olumludur.
